MUHTASAR OSMANLı DEVLETı TARıHı

Bazi tarihçilere göre Osmanli Devletinin kurucusu Osman Bey`in babasi Ertugrul Gazi, Onun babasi Gündüz Alp (ve ya Süleyman Sah) Onun babasi Kaya Alp, Onun babasi Gündüz Alp`tir. Bu soylu aile Oguz Türklerinin 24 boyunun en soylusu olan Kayi asiretinin reisi şekilde bulunuyordu. Osman Bey`in babasi Ertugrul Gazi, Selçuklu Sultani Sultan Alâaddin tarafindan Bizans sinirina bir uç beyi şekilde tayin edilmisti. Ertugrul Gazi`ye yurt olarak verilen yer bugünkü Bursa, Kütahya ve Bilecik vilâyetlerinin sinirlarinin birlestigi yerdir. Sonradan Sögüt kasabasi Bizans`şafak alinarak merkez yapilmistir. Selçuklu Devletinde Uç Beyliklerinin vazifesi devletin sinirini korumak ve Hiristiyanlara karsi cihat etmekti.Ertugrul Bey 1281 senesinde vefat etti. Yerine çok üstün kabiliyetlerinden dolayi ailenin en küçük oglu olmasina ragmen ittifakla Osman Bey seçildi ve Uç Beyi oldu.Osman Bey üstün siyaset ve savas kabiliyeti ile komsulari bulunan Bizans tekfurlari ile süre süre dostluk kurdu, kimi da savasti. Kisa sürede Bizans`şafak hüyük topraklar elde etti.Bursa ve ıznik fetholundu. Yarhisar ve Karacahisar tekfurlari ile birlik kurdu. Bunun üzerine Osman Bey, ıznik üstüne yürüdü. 1288 de Karacahisar`i ele geçirdi. Kalenin kilisesi camiye çevrilerek Osman Bey adina hutbe okundu ve kadi tayini yapildi. Osman Bey, Bilecik ve Yarhisar kalelerini aldi. (1299) Yarhisar tekfurunun kizi Nilüfer`le oglu Orhan Bey`i evlendirdi. Birinci Murad ile Süleyman Pasa bu evlilikten dünyaya geldiler Osman Bey 1299`da bagimsizligini ilân etti. Gazilere timarlar verdi. Kalelere subasi, dizdar ve kadi tayin etti.1301`de Yenisehir ile Yundhisar`i aldi ve Yenisehir`i merkez yapti.Bundan sonra Yenisehir çevresindeki köy ve kasabalari alan Osman Bey, 1303`de ıznik`i kusatti. Bursa tekfurunun topladigi birligi dagitti.Sonra da bu Sehri aldi. (1326) Osman Bey, Bursa`nin fethinden sonra ayni senede vefat etti.Osman Bey`den sonra yerine oglu Orhan Bey geçti. Orhan Bey de fetihlere devam etti. Bizanslilardan ıznik ve ızmit`i aldi. ıznik kusatmasi sirasinda kalenin yardimina gelen Bizans ordusu yenildi ve Karesi Beyligi, Osmanlilarin eline geçti. Bizans ımparatoru olmak dileyen Kantakuzenos`a yardim gönderildi. Sonra sirasiyle çimbi Kalesi, Gelibolu, Bolayir, Malkara, çorlu ve Tekirdag ele geçirildi. Ankara ahilerden alindi.Osmanli Devletinde nakit ilk defa bu dönemde basildi.Orhan Gazi 1362`de ölünce yerine oglu ı. Murad geçti. Ankara ahileri` Sehire hâkim oldular. ı. Murad derhal Ankara üzerine yürüdü ve sehri geri aldi. (1363) Sonra çorlu ve Lüleburgaz`i ele geçirdi. Kumandanlarindan Evranos Bey ve Haci ılbeyi de Malkara, Kesan, ıpsala, Dedeagaç ve Dimatoka`yi Osmanli topraklarina kattilar. Lala Sahin Pasa da Edirne`yi aldi. Filibe ve Gümülcine de Osmanlilarin eline geçti. Bunun üzerine Haçlilar Edirne`ye yürüdüler. fakat Haci ılbeyi Haçlilari perisan etti.Sonra Kizilagaç, Yanbolu, ıhtiman, Samokov, Aydos, Karnabat, Sozapol ve Hayrabolu alindi. Bulgar Krali, Osmanli himayesine girdi. Kizkardesi Prenses Marya`yi ı. Murad`a verdi.çirmen`de Sirplar yenilgiye ugratilinca (1371), Sirp despotu Osmanlilara baglandi ve yilda 50 okka gümüsle, savaslarda yardimci asker vermeyi kabul etti. (1381) ı. Murad, sonra Bursa`ya döndü. Oglu Bayezid`i,Süleyman Sah`in kiziyla evlendirdi. Kütahya, Tavsanli, Simav ve Emet gelinin çeyizi olarak Osmanlilara verildi. Aksehir, Yalvaç, Yenisehir, Karaagaç ve Egridir Hamidoglu Hüseyin Bey`den satin alindi. 1385`de Timurtas Pasa, ıstip, Manastir ve Ohri`yi ele geçirdi. Bulgaristan`da Sofya ve Nis Osmanli hakimiyetine geçti. Sirp Krali ve Bosna Krali, Hirvat ve Arnavut Prensleri, Osmanlilara karsi birlesti ve 30.000 kisilik bir kuvvetle, Timurtas Pasa`yi Plosnik`te yendiler.Bundan yararlanmak isteyen Avrupa`lilar, Haçli Birligi kurdular.ı. Murad, daha Haçlilar birlesmeden Ali Pasa ile Bulgar Kralini ve Dobruca Prensinin kuvvetlerini yenerek onlarin Haçlilarla birlesmesini önledi. (1388) Sonra ı. Murad Rumeli`ye geçti ve iki ordu Kosova`da karsilasti. Haçlilar yenildi. Savastan sonra ı. Murad bir Sirpli tarafindan sehid edildi. (1389) Yerine oglu Bayezid geçti.ı. Murad`in ölümünden faydalanmak arzulayan Anadolu`da Aydinogullari, Saruhanogullari, Germiyanogullari, Menteseogullari, Hamidogullari Beylikleri, Osmanlilara savas açtilar. 1389`da Yildirim Bayezid,onlarin Anadolu`daki hâkimiyetlerine son verdi. Bir sene sonra da Karamanlilar`la, Beysehir`i Osmanlilara birakmak sartiyle baris yapildi. Yildirim Bayezid, 1396`da ıstanbul`u kusatti. Bu kusatma yeni bir Haçli seferine neden oldu. Nigbolu`da savas Haçlilarin yenilgisiyle sonuçlandi.Sonra ıstanbul kusatmasina devam edildi. Anadolu Hisari yapildi. ıstanbul kusatmasm vezir Ali Pasa`ya birakan Yildirim, Anadolu`ya geçerek,Konya`yi Osmanli topraklarina katti. Kadi Burhaneddin`in ülkesi ve Malatya ele geçirildi.Yildirirn Bayezid, Anadolu`da bulundugu sirada “Boucicant” kumandasinda bir donanma ıstanbul`a yardima geldi. ıstanbul`u Türklerin kusatmasindan kurtardi ve sehir yakinindaki kaleleri geri aldi. Yildirim Bayezid buna çok üzüldü. 1400`de ıstanbul`u yine kusatti. Bu defa da Timur`un Anadolu`ya girmesi kusatmayi kaldirmasina sebep oldu. Anadolu`ya giren Timur, Sivas`i alarak yagmaladi. Oradan Dogu Anadolu ve Suriye`ye döndü. Yildirim ordusunu topladi ve 1402`de Timur ile Ankara`da karsilasti. Savas Bayezid`in yenilmesi ve tutsak olmasi ile sonuçlandi. 1403`de Yildirim Bayezid öldü. Onun ölümünden sonra, ogullarindan Süleyman Rumeli`de, ısa çelebi Balikesir`de. Mehmed çelebi Amasya`da ve Musa çelebi Bursa`da padisahlik ilân ettiler. Sonunda çelebi Mehmed tek hâkim özelliğine girdi. lakin 1421`de vefati üzerine yerine oglu ıl. Murad geçti. Kardesi Mustafa`nin isyanini bastirdi. Bizans`i kusatti. Venediklilerle savasti. Egriboz`a ve Mora`ya akinlar yapildi. 1430`da Selânik, Venediklilerden alindi. Eflak ve Sirbistan yine Osmanli Devletine baglandi. (1437) Hamidili, Tasili, Konya, Beysehir alindi. ıl Murad tahti oglu Mehmed`e birakti. Bu ise Haçlilarin yeni saldirilarina sebep oldu. ıl. Murad, Osmanli ordusunun bayna yine geçerek Haçlilari Varna`da yendi ve tekrardan padisah oldu. 1448`de bir Haçli ordusunu da Kosova`da yendi. ıl Murad buradan Arnavutluk`a bir sefer yapti. Akçahisar kusatildi, ama alinamadi.1451`de ıl. Murad ölünce yerine oglu Mehmed padisah oldu. ıl. Mehmed, Rumelihisarn yaptirorak ıstanbul`u kusatti. 53 gün süren bir kusatmadan sonra sehri fethetti. (29 Mayis 1453) Sirbistan ve Mora ele geçirildi. Ege`de Limni, Tosoz, Midilli, ımroz ve Egriboz Osmanlilarin eline geçti. Fatih Sultan Mehmed sonra 1461`de Trabzon Rum ımparatorlugu`na son verdi. Kirim`daki Ceneviz Kolonileri ele geçirildi. Kirim Osmanli Devletine baglandi. 1473`de Akkoyunlular`a karsi sefere çikildi. Fatih Sultan Mehmed Otlukbeli`nde Akkoyunlu hükümdari Uzun Hasan`i kati olarak yendi. Firat Nehrine kadar bütün Anadolu, Osmanlilarin eline geçti. 1474`de Karaman Beyligi`ne son verildi. 1480`de Gedik Ahmed Pasa, ıtalya`nin fethi için çikti. Otranto Kalesi`ni ele geçirdi. Fatih`in ölümü üzerine ıtalya`nin fethi mümkün olmadi. Fatih 1481`de Misir seferine çikti. ama Gebze`de öldü. Yerine oglu Bayezid geçti. Cem Sultan Bayezid ile mücadele etti. Gem Sultan Rodos sövalyelerine, oradan da Papa`ya sigindi.Napoli`de 1595`de öldü. Cem Avrupa`da bulundugu sirada, Bayezid ciddi seferlere girismekten çekindi. Bayezid zamaninda Hersek ve Bogdan Osmanli hâkimiyetine girdi.Memlüklar`la çukurova`da 1485`de baslayan savaslar alti sene sürdü. Savaslar Tunus hükümdarinin araciligi ile sona erdi. çukurova`da Osmanlilarin eline geçirdigi yerler, Mekke ve Medine vakfi oldugundan,Misirlilara arka verildi. Mora`da ınebahti, Modon, Koron ile Adriya kiyilarindaki Draç Limani ele geçirildi. Sah ısmail, sii mezhebiyle iliskisi dolayisiyle, Sah Kulu isminde bir kimse vasitasiyla, Anadolu`da başkaldırı kartti. Asiler, Hadim Ali Pasa kumandasindaki orduya yenildiler. Bayezid`in son zamanlarinda ogullari arasinda saltanat mücadelesi basladi.Yeniçeriler, kahramanligina ve cesaretine hayran olduklari Yavuz Selim`in tarafm tuttular. 1512`de Bayezid, tahti Selim`e birakmak zorunda kaldi.Yavuz, Anadolu`da büyük bir nüfuz sahibi olan sii`lere karsi harekete geçti. Devlete isyan eden 40.000 kisiyi öldürttü. Sonra da Sah ısmail`e savas açti. çaldiran`da yapilan savasta, Sah ısmail yenildi. Dogu Anadolu Osmanlilarin eline geçti. Sonra Dulkadirogullari`mt. ülkesi ile Maras ve Elbistan fethedildi. Memlüklar evvela Merci Dabik`da (1516),sonra da Ridaniye`de (1517) yenildiler. Suriye, Misir ve Hicaz Osmanli idaresine geçti. Yavuz Sultan Selim yeni sefer için Edirne`ye giderken çorlu`da öldü. (1520) Yerine oglu Süleyman hükümdar oldu.Misir`da “Canberdi lsyani” bastirildi. Belgrad ve Rodos Osmanli topraklarina katildi. lohac;`ta yapilan savasta Macar ordusu yenildi. Macaristan Osmanli Devleti`ne bagli bir krallik biçimine getirildi. 1529`da Viyana kusatildi. ama sehir alinamadi. Osmanli ordusunun çekilmesinden sonra, Avusturya`lilarin Budin`i yine almaya tesebbüs etmeleri üzerine Kanuni 1532`de Alman Seferine çikti. Avusturya topraklari yagmalandi. Avusturya`lilar ile 1533`te baris yapildi. Sadrazam ıbrahim Pasa ıran`a gönderildi. Sonra kendisi de devinim etti.Tebriz ve Bagdat alindi. Bundan sonra Akdeniz seferleri basladi. Venedik`e savas açildi. Kanuni karadan, Barbaros Hayreddin ise denizden devinim etti. 1537`de Korfu Adasi kusatildi, ama alinamadan geri dönüldü. Bir yil sonra da Barbaros Preveze`de, Hiristiyan donanmasini yenerek Osmanli ımparatorlugu`nun Akdeniz hâkimiyetini sagladi. Bu sirada Misir Valisi Hadim Süleyman Pasa, Hint Okyanusu`nda Portekizlilerle savasti. 1540 yilinda Macaristan bir Türk eyaleti durumuna getirildi. 1543`te Barbaros Hayreddin Pasa, Fransa Krali ı. François`e yardim etmekle görevlendirildi. Barbaros, Osmanli donanmasina katilan Fransiz donanmasiyla birlikte, Nis`i bombardiman etti. Bu arada Kanuni de Estergon Kalesi`ni aldi. Ertesi yıl de ıran üzerine devinim edildi. Sah Tahmasp, padisahin karsisina çikmaya cesaret edemedigi için, çok sayıda kale alindi.1552`de Sah Tahmasp yeniden saldirdi. Osmanli ordusu, Nahçivan`a kadar ilerledi. Sonra geri dönüldü. Sâhin elçisi gelerek baris yapilmasini istedi. Azerbeycan, Dogu Anadolu, uzak Osmanlilarda kaldi. Kanuni 1566`da Zigetvar Kalesi`ni almak üzere yola çikti. Kusatma devam ettigi sirada öldü. ölümünden kisa bir zaman sonra da kale alindi. Yerine oglu Selim geçti. Selim zamaninda Kibris ele geçirildi. (1570) Osmanli donanmasinin büyük bir kismi, ınebahti`da Haçlilar tarafindan yok edildi. ıl.Selim 1574 yilinda vefat edince, yerine oglu ıll. Murad geçti. Sokullu Mehmed Pasa sadrazamlikta birakildi. ıran`la 12 yil süren savaslar, Osmanlilarin üstünlügü ile sonuçlandi. 1590`da ıstanbul Anlasmasi yapildi.Tebriz, Karabag, Gence, Kars, Tiflis, sehrizor, Nihavend, Luristan Osmanli hâkimiyetine geçti.Osmanli – Avusturya savaslari yeniden basladi ve Osmanli Devleti`ne bagli olan Erdel Kraliyla, Eflak ve: Bogdan Voyvodalari da Avusturya ımparatoru Rudolf ile birleserek, Osmanli Devleti`ne başkaldırı ettiler. Bu savaslar sirasinda ıll. Murad öldü. Yerine oglu Mehmed geçti. (1595)1596`da Egri Kalesi alindi. Hâçova`da Avusturya ordusu yenildi. Bundan sonra Kanije Kalesi alindi. 1601`de Avusturya`lilarin kaleyi arka almak için giristikleri saldirilar, Tiryâki Hasan Pasa`nin basarili savunmasi karsisinda bir sonuç vermedi. Sonra Estergon Kalesi alindi. Erdel, Eflâk ve Bogdan yine Osmanlilara baglandi. 1606`da Avusturya ile Zitvatorak Anlasmasi yapildi. Egri, Kanije, Oyvar Osmanlilara geçti.Avusturya savasi devam ederken ıll. Mehmed öldü. Yerine

oglu ı.Ahmed geçti. 1603`te Osmanlilar Avusturya savaslari ile ugrasirken, ıran Sahi Osmanli topraklarina saldirdi. ıran savaslarinin bu ikinci safha” sina da, ıstanbul`da yapilan bir antlasmayla son verildi. ıran`lilar her yil Osmanlilara iki yüz yük ipek vermeyi kabul ettiler. Sah Abbas 200 yük ipegi vermeyince, ıran`a yine savas açildi. Bu kez bir basari elde edilemedi. 1618`de yapilan yeni bir antlasma ile savaslara son verildi. Bu arada Anadolu`da Celâli ısyânlari basladi. Devleti Aliyye zayiflamaya yüz tuttu. Askeri basarilar azaldi. Karayamci, çılgın Hasan, Tavil Ahmed,Kalenderoglu, Canbuladoglu benzeri Celâli reisleri, senelerce merkez idâresine ve kapikulu askerlerine karsi savastilar. Bu isyanlar Kuyucu Murad pasa zamaninda bastirildi. ı. Ahmed`den sonra tahta geçen ı. Mustafa,hâstaydi. Bu sebepten tahttan indirildi. Yerine ıl. Osman pâdisah oldu.ıl: Osman zamaninda Lehistan kazaklarinin Osmânli topraklarina saldirmalari yüzünden meydana gelen savasa ıl. Osman da katildi. ıl. Osman bu savasta yeniçerilerin disiplinsizligini gördü ve onlari ortadan kaldirmaya, yeni bir askeri teskilât kurmaya karar verdi. Yeniçeriler isyan ettiler. 1622`de ıl. Osman tahttan indirildi ve öldürüldü. Yerine ikinci defa ı. Mustafa getirildi. ı. Mustafa kisa bir süre sonra tahttan indirilerek yerine ıV. Murad padisah oldu. ıran`la savas tekrar basladi. 1624`de Bagdat ıran`lilar tarafindan ele geçirildi. Anadolu`da Abaza Mehmed Pasa ısyani, ıstanbul`da ise Kapikulu Ocaklari`nin isyani çikti. ıV. Murad siki bir disiplin kurdu ve kanli temizlik hareketleriyle asayisi yeniden sagladi. Devlet nizamina bir çekidüzen verdikten sonra, birinci ıran seferine Cikti. Revan`i ıran`lilardan geri aldi. ıkinci ıran seferinde de Bagdat`i ele geçirdi. ıV. Murad 1640`da ölünce, yerine kardesi ıbrahim geçti.1645`de baslayan Girit Savasinda, Hanya Kalesi alinmakla birlikte adanin büyük bir kismi Venediklilerde kaldi. Venedikliler donanmalariyla Osmanli kiyilarina saldirdilar. Bu arada Sultan ıbrahim tahttan indirildi,yerine oglu ıV. Mehmed geçti. ıstanbul`da kapikulu ocaklari, Anadolu`da Celâli isyanlari ve Girit`te toprak kayiplari devam .etti. 1656`da Köprülü Mehmed Pasa. sadrâzâm.oldu. Köprülü Mehmed Pasa, ıV. Murad devrindeki gibi Osmanli Devletine eski kudretini kazandirdi. ıstanbul`daki âsiler temizlendi. Venedikliler üstüne yüründü. Venedik donanmasi yenilerek adalar geri alindi. Sonra Osmanli Devletine isyan etmis olan Erdel Krali üstüne bir sefer yapildi. Yanova Kalesi ve daha bazi kaleler alindi. Abaza Hasan Pasa isyani bastirildi. 1661`de Köprülü Mehmed Pasa`nin ölümünden sonra yerine oglu Fazil Ahmed Pasa sadrâzâmt.oldu. Avusturya`ya savas açildi ve Köprülü Fazil Ahmed Pasa, “Serdâr-i Ekrem”tâyin edildi. Uyvar ele geçirildi. 1664`de Zerinvar Kalesi alindi. Fazil Ahmed Pasa sonra Girit`e devinim etti. Kandiye Kalesi ele geçirildi ( 1669).Bazi küçük kaleler Venediklilerde kalmak sartiyle Girit Adasi Osmanli Devletine geçti. Kazaklara saldiran Lehistan`a karsi bir sefer yapildi.Kamaniçe Kalesi ele geçirildi. Fazil Ahmed Pasa 1676`da öldü ve yerine Kara Mustafa Pasa sadrâzâm.oldu. Ruslarin eline geçmis olan çehrin Kalesi geri alindi.1683`de Avusturyâ`ya savas açildi. Viyana ikinci kez kusatildi. Kirim Haninin ihâneti yüzünden, Viyana`nin yardimina gelen Lehistan Krali Osmanli ordusunu yendi. Avusturya, Venedik ve Lehistan Osmanli Devletine karsi birlesti. Daha sonra bu ittifaka Rusya da katildi. Osmanli Devleti yenildi. 1699`da imzalanan Karlofça Antlasmasiyla Tamyvar disinda kalan bütün Macaristan Avusturya`ya, Mora Venedik`e, Podolya ve Kamaniçe Lehistan`a, Azak Kalesi de lstanbul Anlasmasiyle Rusya`ya biraki1di. (1700)seviye yeniden bozuldu. ıstanbul`da ve Anadolu`da oldukça çok isyan çikti. ıV. Mehmed tahttan indirildi. Karlofça ve ıstanbul Antlasmalariyla ugranilan kayiplarin giderilmesi için tesebbüse geçildi. ısveç Krali`nin Osmanli topraklarina siginmasi ve yardim istemesi nedeni ile 1710`da Osmanli Devleti, Rusya`ya savas açti. Sadrazam Baltaci Mehmed Pasa mandasindaki Osmanli Ordusu Prut`ta Rus Ordusunu yendi. Savastan sonra yapilan Prut Antlasmasiyle (1711) ıstanbul Antlasmasi uyarinca Ruslara verilmis olan yerler geri alindi. Sonra Venedik`e savas açildi.(1714) Karlofça Antlasmasiyla Venedik`e geçmis olan Mora ve öteki ada1ar arka alindi.1716`da Avusturya ile savas basladi ve büyük kayiplar verildi. Avusturya`lilar Tamyvar`i ve Belgrad`i ele geçirdiler. 1718`de Pasarofça Antlasmasiyle savaslara son verildi. Sonra Lâle Devri basladi. (1718 – 1730)matbaa da bu dönemde açildi. 1723`de baslayan ıran savaslarinda, Kafkasya ve ırak`a sinir olan ıran topraklarinda ciddiyet!i yerler Osmanli ordusunca ele geçirildi. Savasa 1727`de Hemedan Antlasmasiyle son verildi. ıl. Sah Tahmasp tahta geçince, Osmanlilara geçen Hemedan ve Tebriz`i arka aldi. ıstanbul`da Patrona ısyani çikti. ıbrahim Pasa öldürüldü. ıll. Ahmed tahttan indirildi. Yeni padisah ı. Mahmud zamaninda da savaslara devam edildi. Bu sirada Ruslar Azak kalesini aldilar ve Kirim`i isti1â ettiler. Kirim Sehirlerinden Bahçesaray, Akmescid, Gözleve Ruslar tarafindan tahrip edildi. Avusturya da Osmanli Devletine karsi savas açti. Osmanli kuvvetleri bu savaslar sirasinda, özellikle Avusturya cephesinde düsmana basariyla karsi koydu. 1739`da Belgrad Antasmasiyla, Belgrad ve Semendire yine Osmanlilara geçti. Avusturya ile baris yapilmasindan sonra Rusya da baris istedi. Antlasmaya göre; Azak Kalesi yikildi ve her iki devletin tasarrufundan çikti. Rusya`nin Karadeniz ve Azak Denizinde savas ve ticaret gemisi bulundurmayacagi kabuledildi. Fransa`ya büyük imtiyazlar verildi. Bu kez gene ıran gailesi çikti.ıran Sahi Sii`ligin de Kâbe`de, dört sünni mezhep yaninda temsil edilmesi için hususi bir yer istedi. Osmanli Devleti bu istegi kabul etmediginden, lran ile yeniden savas basladi. (1742) bu savaslar Osmanli Devletinin kazanmasiyla sonuçlandi. 1768`de Rusya ile yeni bir savas basladi.Osmanli ordulari agir yenilgilere ugradi. Kirim, Eflak, Bogdan Ruslar tarafindan istilâ edildi. Mara Rumlari Osmanli Devleti aleyhine ayaklandi.Cesme`deki Osmanli donanmasi, Rus donanmasi tarafindan yakildi. 1774`de bu savaslar Küçük Kaynarca Antlasmasi i1e son buldu. Bu antlasma geregince; Kirim Osmanli Devletinden ayriliyor, Aksu irmagi iki devlet arasinda sinir oluyor, Kafkasya`da bir kisim toprak Ruslara birakiliyordu. Bu yıllarda yine Akka`da ve Arabistan`da isyanlar çikti.1783`de Ruslar Kirim`i tamamen aldilar. Bu arada Osmanli Devletinde askeri istilah1ara girisildi. Mühendishanei Bahri Hümayun açildi. 1787`de Kirim`in tekrardan alinmasi için Rusya`ya savas açildi. Avusturya da derhal Rusya`ya yardima kostu. Osmanli ordulari iki cephede savasmak mecburiyetinde kaldi. Avusturya`ya karsi basarili sonuçlar alindi. lakin Rusya karsisinda savaslar basarisizlikla sonuçlandi. Fransiz devrimi ve Osman1i Prusya Ant1asmasi, Avusturya`yi savasi durdurmak mecburiyetinde birakti. Avusturya ile Zistovi Antlasmasi imzalandi.Antlasma geregince Avusturya Osmanlilardan aldigi topraklari geri verdi. 1792`de Osmanli Rus savasi yas Antlasmasi ile sona erdi. özi Rusya`ya birakildi. Rusya da savaslar sirasinda isgal etmis oldugu kale ve sehirleri arka verdi.Osmanli Devleti Kirim`i alma isteginden vazgeçti.Bu savaslar devam ederken, Osmanli tahtina ıll. Selim geçti. Selim sehzadeliginde ve padisahligi dönemindeki iki büyük savasta, Osmanli ordularinin Avrupa devletlerinin ordularina göre arka kaldigini gördü. Yeniçeri Ocagindan ayri, “Nizam-i Cedid” adinda yeni bir ordu kurdu. Yeniçeri Ocagi, Topçu ocagi, Humbaraci ocagi ve Timarli Sipahiler ile donanma tekrar düzenlendi. Londra, Paris, Viyana, Berlin gibi Avrupa`nin büyük baskentlerinde devamli elçilikler kuruldu. 1789`da Misir Fransa`nin saldirisina ugradi. Misir kolaylikla Fransizlar tarafindan isgal edildi. Bu isgal karsisinda Osmanli Devleti evvela Rusya, sonra da ıngiltere ile, Fransa`ya karsi anlasti. Fransizlar tarafindan isgal edilmis olan adalar geri alindi.1799`da Napolyon, Suriye`yi almak için Akka Kalesini kusatti. ama yenilerek Misir`a geri çekildi. Bundan sonra da Osmanli ıngiliz kuvvetlerine karsi koyamadi ve Misir`i bosaltti. 1806`da Ruslar Eflak – Bogdan`a saldirdilar. ıngiltere Osmanli Devletini Rusya ile barisa zorlamak için, donanmasi çanakkale Bogazindan geçirerek ıstanbul önlerine gönderdi.lakin bu tehdit, bir netice vermedi. ıngiliz donanmasi geri çekilmek zorunda kaldi. ıngilizler Misir`a çikarma yapti. Rus donanmasi da Bozca ada`yi ele geçirdi. Bu sirada ıstanbul`da Kabakçi ısyani çikti. ıll. Selim tahttan indirildi ve öldürüldü. Yerine ıV. Mustafa geçti. lakin Alemdar Mustafa, ıV. Mustafa`yi tahttan indirerek, yerine ıl. Mahmud`u geçirdi.Kendisi de sadrazam oldu. Yeni bir ordu kuruldu ve adina “Sekban-i Cedid” denildi. Yeniçeriler Babiâli`yi basarak, Alemdar Mustafa`yi öldürdüler. (1808) Âsiler bu arada ıl. Mahmud`u tahttan indirerek yerine ıV. Mustafa`yi padisah yapmak istediler. ama ıl. Mahmud kardesi ıV. Mustafa`yi öldürttü. Sekban-i Cedid de kaldirildi. Bu sirada Osmanli Rus savasi devam ediyordu. Rusçuk, Yergögü ve Nigbolu`yu saha Ruslar Lofça`ya girdiler. Savasa 1812`de Bükres Antlasmasi ile son verildi. Prut irmagi iki devlet arasinda sinir kabul edildi. Anadolu siniri da degismedi. Eflak Bogdan Osmanli Devletine arka verildi. Mora Rumlari ayaklandi. tüm Mora âsilerin eline geçti. Mora ve Girit valilikleri Mehmed Ali Pasa`ya verildi. Mora`da. âsilerin eline geçmis olan sehir ve kasabalar geri alindi.Buna ıngiltere, Rusya ve Fransa tepki gösterdi. 1827`de bu üç devlet Navarin`de Osmanli – Misir donanmasini yakti. Rusya da savas ilân etti.Ruslar Eflak ve Bogdan`i aldi. Kalas, ıbrail, ısakçi, Tolçi, Maçin ve Silistre Kalelerini ele geçirdiler ve Edirne`ye kadar ilerlediler. Dogu Anadolu`da da Erzurum`a kadar geldiler. 1829`da Edirne Antlasmasi yapildi.Dogu Anadolu`da Anapa, Poti, Ahiska Ruslara birakildi. Rumeli`nde isgal edilen yerler Osmanlilara arka verildi. 1830`da Osmanli Devleti, bagimsiz bir Yunan Devleti`nin kurulmasini da kabul etti. Cezayir Fransa tarafindan isgal edildi. Misir Valisi Mehmed Ali Pasa da isyan etti. Misir ordusu Kütahya`ya kadar ilerledi. Mehmed Ali Pasa`ya karsi ıl. Mahmud Rusya`dan yardim istedi. 1833`de Kütahya barisi yapildi. Buna göre : Suriye Valiligi Mehmed Ali Pasa`ya, Adana Valiligi de ıbrahim Pasa ya verildi. 1839`da Misir`la yeniden savas basladi. Nizip`te Osmanli ordusu yenildi. Bu arada ıl. Mahmud öldü. Yerine oglu Abdülmecid geçti.Avrupa devletleri, Mehmed Ali Pasa`ya çok aşırı baski yaptilar. Suriye Valiligini terkettirdiler. Bogazlar 1841`de bütün savas gemilerine kapatildi. 1839`da Tanzimat Fermani ilân edildi ve bu ferman oldukça çok yenilikler getirdi. Böylece Osmanli ımparatorlugu`nda Tanzimat Devri basladi.Bu arada Lübnan meselesi ortaya çikti. 1846`da Lübnan Fransa`nin müdahalesiyle iki kaymakamli duruma geldi. yine bu siralarda Eflak ve Bogdan`da ihtilâller çikti. Osmanli Devleti bu hareketleri Rusya`nin yardimiyla bastirdi. Avusturya`ya başkaldırı ederek Osmanli Devletine siginan Macar mülteciler, Avusturya ve Rusya`nin tüm baskilarina ragmen, onlara teslim edilmedi. 1853`de Kirim Savasi basladi. Osmanli Devleti Tuna boyunda tek basina, Kirim`da ise Fransa ve ıngiltere ile birleserek, Rusya`ya karsi savasti. 1856`da Paris Antlasmasiyla savas sona erdi.1860`da Fransa, Lübnan ve Suriye`ye birlikler gönderdi. Lübnan için yeni bir nizamname hazirlandi. Bu sirada Abdülmecid öldü ve yerine Abdülaziz geçti, Onun tahta geçmesinden sonra, Balkanlarda yeni karisikliklar oldu. Osmanli Devleti, Balkanlarin isteklerini kabuı etmedi ve başkaldırı bastirildi. ısyanin bastirilmasindan sonra Girit`te ayaklanma oldu.1868`de bir fermanla, Girit`in yeni düzeni ilân edildi.1876`da Abdülaziz tahttan indirilerek, yerine V. Murad geçirildi. V.Muradin akli dengesi bozuktu. 90 gün sonra onun da yerine ıl. Abdülhamid geçirildi. Sirbistan Osmanli Devletine karsi savas ilân etti. Sonra Karadag da Sirbistan`a katildi. Osmanli ordulari, Abdülkerim nadir Pasa ve Muhtar Pasa kumandasinda, Sirbistan ve Karadag ordularini yendiler. Sirp ordusu, Cernayev`in tesvikiyle Prens Milan`i Kral iıan ederek,savasa tekrardan basladi. Osmanli ordusu, Sirplari tekrar yendi. Osmanli Devleti, Rusya`nin istegi üzerine savaslari durdurdu. 23 Aralik 1876`da ıstanbul`da konferans basladi. Ayni gün, Osmanli Devleti ı. Mesrutiyeti ilân etti. Konferans bir karar alinamadan dagildi. Sonra 1877 – 1878 Osmanli Rus savasi çikti. Savaslar, Balkanlarda ve Anadolu cephesinde yapildi. Ruslar, Ayastefanos ve Erzurum`a kadar ilerlediler. evvela Ayastefanos, sonra da Berlin Antlasmalari imzalandi. Abdülhamid Han, Meclis-i Mebusan`i dagitarak idareyi eline aldi. Berlin Kongresi baslamadan öncelikle de ıngiltere, Kibris`i isgal etti. Avusturya, Bosna – Hersek`i. Fransa Tunus`u, ıngiltere de Misir`i aldi. Dogu Rumeli eyaleti de Bulgaristan`a baglandi. (1885)Albay Bassos kumandasinda on.000 Yunanli,Girit`e çikti. Girit müslümanlari öldürülmeye baslandi. 1891`de Albay Bassos, adayi Yunan Krali adina ele geçirdigini ilân etti. Yunanistan, Rumeli sinirinda Osmanli sinirina saldirdi. Bu saldirilar karsisinda, Osmanli Devleti Yunanistan`a savas açti.Edhem Pasa kumandasindaki Osmanli ordulari, birçok savasta Yunan ordularini yendi. Yunanistan baris istemek zorunda kaldi ve 1897`de Tanbul Barisi imzalandi. Bir müddet sonra Girit de Osmanli Devletinden ayrilmis oldu. Makedonya`da 1902`de ihtilâl .çikti. ıl. Abdülhamid Han,Hüseyin Hilmi Pasa`yi Selânik, Manastir ve Kosova müfettisi tayin etti.1908`de Mesrutiyet yeniden ilân edildi. çok geçmeden de ıl. Abdülhamid Han tahttan indirildi. Bu ise Osmanli ımparatorlugu`nun yikilmasi için atilan son adim oldu. ıtalya, Trablusgarp`a saldirdi. Oniki ada ıtalyan donanmasi tarafindan isgal edildi. Trablusgarp ve oniki ada, ıtalya`ya birakildi. Osmanli ordulari, dört Balkan devleti karsisinda yenilgiye ugradi. Balkan devletleri, çatalca`ya kadar geldiler. 30 Mayis 1913`de Londra`da imzalanan antlasmaya göre; Midye – Enez hatti Osmanli Devletinin siniri oldu. Edirne, Bulgaristan`da kaldi. Girit de elden çikti. Bir müddet sonra Osmanl! Devleti, Kirklareli ve Edirne`yi arka aldi. Balkan savaslarindan sonra, Birinci Dünya Savasi çikti. Osmanli Devleti, Almanya`nin yaninda Fransa, ıngiltere ve Rusya`ya kary savasa girdi. (11 Kasim 1914) Savas 4 yil sürdü. Anadolu`da Ruslara, ırak, Suriye, Filistin ve m.sir`da ıngilizler`e kary savayldi. Almanya, Avusturya ve Bulgaristan ile beraber Osmanli Devleti de, ıngiltere – Fransa karsisinda mağlup düstü. 30 Ekim 1918`de Mondros Mütarekesi imzalanarak savaslara son verildi. Bu sirada V. Mehmed Resad ölmüs ve yerine ıV. Mehmed Vahidüddin padisah olmustu. Mütarekeden sonra ıttihat ve Terakki ileri gelenleri, memleketi terk ettiler. ıtilâf devletleri, ıstanbul`a girdi. Kars Ermeniler, Ardahan Gürcüler, Antalya ıtalyanlar, ızmir Yunanlilar, Urfa,Antep, Maras ve Adana Fransizlar tarafindan isgal edildi.Bu arada Anadolu da yeni bir- yönetim olusturuldu. 23 Nisan 1920`de Büyük ulus Meclisi toplandi. Elde kalan topraklarin müdafaa ve korunmasi, Meclis tarafindan deruhte edildi. 1908`de Abdülhamid Han`in tahttan indirilmesinden sonra, devlet idaresinde hiç fonksiyonu kalmayar padisahlik, 1 Kasim 1922`de kaldirildi. Osmanli Hanedaniin tüm fertleri için ülke disina çikarilma kanunu yapildi ve Osmanli ailesinin tüm fertleri, türkiye`yi terkettiler.Osmanlilarin saltanati bir tek sülaleden gelen tarihin en uzun ömürlü saltanati olmustur. Osmanli Devletinin kurucusu bulunan Osman Beyin idareyi ele aldigi tarih olan 1281 tarihinden saltanatin kaldirildigi tarih olan 1922 yilina kadar tam 641 yıl saltanatlari devam etmistir. Osmanlilar ayrica Yavuz Sultan Selim`in 1516 yilinda halifelik ünvanini da almasindan 1924 yilinda halifeligin kaldirilmasina kadar 407 yıl müslümanlarin halifesi sifatini da üzerlerinde tasimislardir. ama surasi bir gerçektir ki gerek halifelik ve gerekse saltanat ıkinci Abdülhamid`in tahttan indirilmesi ile tesirini tamamen yitirmis bir mefhum durumuna gelmisti.Bu hal göz önüne alinacak olunursa Osmanlilarin halifeligi 393 yıl devam etmistir ve ıkinci Abdülhamid Hazretleri ile son bulmustur. ıkinci Abdülhamid Hazretleri Hazreti Ebü Bekir radiyallahu anh hazretlerinden itibaren 98. halife bugün son halife şekilde bildigimiz Abdülmecid ise 101.halifedir.

Www.SevgiChat.Com