Halüsinasyon Nedir, Çeşitleri Nelerdir, Neden Görülür?


Halüsinasyon Nedir, Çeşitleri Nelerdir, Neden Görülür?

Pek oldukça insan halüsinasyonları gerçekte var olmayan şeyleri görmek olarak hatırlar. Ancak halüsinasyonlar bu tanımdan oldukca daha fazlasını içermektedir. Mesela gerçekte olmayan şeylere dokunmak hatta onları koklayabilmek de halüsinasyonların kapsamına girebilmektedir.

Halüsinasyonların pek fazlaca sebebi olabilmektedir. Şizofreni gibi akıl sağlığı ile alakalı bozukluklardan kaynaklanabileceği benzer biçimde Parkinson şeklinde sinir sistemi hastalıkları da halüsinasyonlara niçin teşkil edebilir.

Eğer siz veya sevdikleriniz halüsinasyonlar görüyorsanız, bir doktora başvurmanız gerekmektedir. Halüsinasyonları test altına alan ve onları gideren tedaviler, halüsinasyonların ortaya çıkış sebeplerine gore değişkenlik gösterebilmektedir.

Halüsinasyonlar Çeşitleri Nelerdir?
Sesler duyma: Doktorunuz buna işitsel halüsinasyon da diyebilir. Aklınızın içinden yada dışarıdan birtakım sesler duyuyor olabilirsiniz. Bu sesler birbirleriyle konuşuyor olabilirler yada size birtakım şeyleri yapmanızı söylüyor olabilirler.

Bir şeyler görme: Bu çeşit halüsinasyonlara görsel halüsinasyon da denmektedir. Örnek olarak böceklerin elinizde gezindiklerini veya tanıdığınız birinin yüzüne tırmandıklarını görüyor olabilirsiniz. Görsel halüsinasyonlar bazen de flaş şeklinde bir fer olarak da ortaya çıkabilmektedir. Nadir bir tür rahatsızlık nöbeti olan oksipital nöbetler parlak ışık noktaları yada yöntemleri görmenize niçin olabilir.

Koku alma: Olfaktörel halüsinasyon da denilen bu tür halüsinasyonlar etrafınızdan kötü bir kokunun gelmesi benzer biçimde olabilir. Bu kokuyu kendi vücudunuzdan geliyormuş gibi de algılayabilirsiniz.

Tat alma: Yediğiniz veya içtiğiniz bir şeyin garip bir tadının olduğunu hissediyor olabilirsiniz.

Bir şeyler hissetme: Dokunma duyusu ile ilgili olan bu çeşit halüsinasyonlara taktil halüsinasyon da denmektedir. Etrafınızda kimse olmadığı şekilde gıdıklandığınızı hissediyor olabilirsiniz. Ya da derinizin üstünde veya altında böceklerin gezindiğini hissediyor olabilirsiniz. Yüzünüzde ansızın reel olmayan bir sıcak hava esintisi duyabilirsiniz.

Halüsinasyonların Sebepleri Nelerdir?
Şizofreni: Bu hastalığa haiz insanların yüzde yetmişi görsel halüsinasyonlar görmekte iken, şizofren bireylerin yüzde altmış ila doksanı sesler duyabilmektedir. Bazıları da gerçekte olmayan kokular veya tatlar alabilirler.

Parkinson Hastalığı: Bu hastalığa haiz bireylerin yarıya yakını gerçekte olmayan şeyler görebilmektedirler.

Alzheimer Hastalığı yada Diğer Bunamalar: Bu rahatsızlıklar beyinde tahrifata yol açarak halüsinasyon görülmesine sebep olabilir. Hastalık ilerlediği seviyede halüsinasyon görülme ihtimali de artar.

Migren: Bu hastalığa sahip bireylerin üçte birine yakını aura denilen bir çeşit görsel halüsinasyondan şikayetçi olmaktadırlar. Bu tarz halüsinasyon fazlaca renkli, hilal gibi bir ışık olarak görülebilmektedir.

Beyin Tümörü: Tümörün beynin hangi bölgesinde olduğuna bağlı olarak değişik çeşit halüsinasyonlara sebep olabilmektedir. Eğer tümör beynin görme duyusu ile ilgili bölümünde ise, hasta gerçekte olmayan şeyler görebilir. Bu sanrılar ışık noktaları veya şekilleri halinde olabilir. Eğer tümör hastanın diğer bazı bölümlerinde ise koku veya tat ile ilgili halüsinasyonlara sebep olabilir.

Charles Bonnet Sendromu: Bu sendrom makula dejenerasyonu, glokom, katarakt benzer biçimde göz problemlerine sebebiyet vermektedir. Başlarda hasta, görüşünde halüsinasyon olduğunun farkına varmayabilir. Ancak sonradan gördüklerinin aslına bakarsak reel olmadığını anlayabilir.

Epilepsi: Bu hastalık ile beraber görülen nöbetler halüsinasyon görülme riskini de arttıracaktır. Hangi çeşit halüsinasyonun görüleceği, geçirilen nöbetin beynin hangi bölümünü etkilediğine nazaran değişkenlik göstermektedir.

Uyuşturucular ve Alkol kullanması: Bazen insanoğlu kanuni olmayan amfetaminlerin, kokain, LSD ve ekstazi gibi bazı ilaçların etkisindeyken halüsinasyonlar görebilirler. Yine bu uyuşturucular veya alkol kullanımının aniden kesilmesi niteliğinde da halüsinasyon belirtileri gözlemlenebilir. Uyuşturucu ilaçlara bağlı halüsinasyonlar genelde görseldir sadece diğer duyuları da etkileyebilirler. Bu tür halüsinasyonlar flaşlar ve soyut şekiller halinde olabileceği şeklinde bir insan yada bir hayvan şekline de bürünebilirler. Daha sıklıkla insanın muhit algısında görsel anlamda bozukluklar görülebilir.

Çocuklarda Yüksek Ateş Sebebi ile Görülen Halüsinasyonlar: Yüksek ateş rahatsızlığı görülen evlatların bazıları zira halüsinasyonlar da görebilir. Eğer çocuğunuzun ateşi 38 santigrat derece ve daha üzeri ise ve/veya halüsinasyonlar gördüğünü düşünüyorsanız lütfen bir hekimle iletişime geçin. Çocuğunuz bir tabip kontrolüne girene kadar sakin olun ve çocuğunuzu yatıştırmaya çalışın.

Uykusuzluk: Yeteri kadar uyku uyumamış olmak halüsinasyonlar görülmesine neden olabilir. Birkaç gün üst üste uykusuz kalmışsanız veya uzun bir müddet yeteri kadar uyku uyumamışsanız halüsinasyonlar görmeye daha yatkınsınızdır.

Diğer Bazı Sebepler: Çok aşırı derecede yorgunluk, İnsanın kendisine oldukça yakın bir kimseyi kaybetmesi vb.

Halüsinasyonlar Nasıl Tedavi Edilirler?
Doktorunuz en önce halüsinasyonlarınıza neyin sebep bulunduğunu bulmaya çalışır. Medikal geçmişinizi sorgular ve sizi fiziksel olarak muayene eder. Semptomlarınız hakkındaki size sorular sorar.

Probleminizin belirlenebilmesi için kimi birtakım testler yapılması gerekebilir. Örneğin EEG veya elektroensefalogram ile beyninize oluşan anormal elektriksel aktiviteler tespit edilmeye çalışılır. Bu testler halüsinasyonlarınızın nöbetlere bağlı olup olmadığını gösterebilirler.

Bazı durumlarda MRI da denilen manyetik rezonans görüntülemesi yapılması gerekebilir. Güçlü mıknatıslar ve radyo dalgaları ile vücudunuzun içerisindeki yapıların bir resmi yapılabilir. Bu kontrol ile halüsinasyonlara neden olabilecek beyin tümörü yada felçlik geçirmiş minik bir alan tespit edilebilir.

Doktorunuz halüsinasyonlara sebep olan etmenleri tedavi etmeye çalışacaktır. Tercih edilen başlıca halüsinasyon tedavi yöntemleri:

Şizofreni rahatsızlığı veya Alzheimer şeklinde bunama hastalıkları için ilaç tedavisi
Epilepsi benzer biçimde rahatsızlıklar için nöbetleri engelleyici ilaçlar ile tedavi
Göz ile ilgili rahatsızlıklar, makula dejenerasyonu, glokom, katarakt benzer biçimde problemlerin tedavisi
Tümörler için ameliyat yada radyasyon tedavisi
Migrenden kaynaklı halüsinasyonlar için triptanlar, beta-engelleyicileri, antikonvülzanlar denilen ilaçların kullanması
Doktorunuz pimavanserin gibi bir ilacı da salık verebilir. Bu deva halüsinasyonların ve bazı Parkinson hastalarını etkileyen psikozlara bağlı sanrıların etken tedavisinde kullanılmaktadır.

Terapistler eşliğinde yapılacak seanslar da halüsinasyonların tedavisinde kullanılabilmektedir. Örnek olarak bilişsel alışkanlık tedavisi bazı hastalarda semptomların tedavisinde olumlu sonuçlar vermektedir.

Eğer halüsinasyon kabul eden birini tespit ederseniz onu yalnız bırakmamaya çalışın. Halüsinasyonlar tarafınca tetiklenen korku ve paranoya tehlikeli hareket ve davranışlara sebebiyet verebilir. Onlarla birlikte zaman geçirmeye çalışın ve yeniden doktora giderlerken onlara eşlik ederek içsel anlamda onlara destek olun.

Halüsinasyonların tedavileri halüsinasyonları meydana getiren sebeplere bağlıdır. Yeterince uyuyamama veya çok fazla alkol tüketmeden kaynaklı halüsinasyonlar görülüyorsa, bu davranışlar değiştirilebilir.

Eğer halüsinasyonlar şizofreni gibi bir akıl hastalığından kaynaklı ise doktorların önereceği ilaçlar halüsinasyon rahatsızlığına büyük oranda iyi gelecektir. Bir doktora görünmek ve doktorun vereceği tedavi planına sadık kalmak uzun dönemde olumlu sonuçların elde edilmesine çok büyük miktarda katkı sağlayacaktır.

Halüsinasyonlara Getirilen Açıklamalar Nelerdir?
Geleneksel olarak halüsinasyon oluşumlarının nedenlerine ilişik açıklamalar oldukca çeşitlidir. Aşağıda üç tanesini sizin için detaylandırdık.

Freudyen Yaklaşım: Bu yaklaşım halüsinasyonların şuur dışındaki istek ve isteklerin bir projeksiyonu olarak görür. Kişinin gerçekmiş gibi görmüş olduğu şeyler belki de hissettikleri sadece şuur altının doğasından kaynaklı olarak ifade edemedikleri şeyler olabilir.

Bilişsel Psikologlar: Bu gurup halüsinasyonları açıklarken bilişsel süreçlere ve muayyen üstbilişlere (ferdin öğrenmeyi öğrenmesi) vurgu yaparlar. Halüsinasyonların başkalarının davranışlarını yanlış yorumlanması bulunduğunu varsayarlar.

Biyolojik Psikologlar: Bu gurup halüsinasyonların sebepleri ile alakalı en net açıklamaları yapan guruptur. Halüsinasyonların beyinde oluşan hasarlar veya kimyevi dengesizliklerin bir kararı bulunduğunu varsayarlar. Beyinin değişik bölgelerini belirlerler ve halüsinasyonlara sebep olan farmasotik süreçleri belirlerler. Ancak bir kişinin niçin belli bir halüsinasyon gördüğünü açıklamada yetersiz kalmışlardır.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.

sohbet odaları chat odaları mobil odaları sohbet odaları